हाक

'व्यवस्थापकीय' पदवी मिळवुन व्यावसायिक जगात वावरणा-यांची एक जमात असते. म्हणजे 'एम बी ए' माणसं हो! ते एक विशिष्ठ परिभाषा वापरतात आणि ती सतत बदलतात. काही दिवसापुर्वी 'Facilitatorअसेल तर आता तो 'Enabler' झालेला असतो. तर अश्या मंडळींची तुमच्याशी बोलण्याची ढब असते. प्रत्येक वाक्यच्या सुरवातीला ते तुम्हाला संबोधतात. 'मंजिरी Let us first aim for the low lying fruit मंजिरी,and then we can see what is the common synergy मंजिरी' जणु काही संभाषणात इतक्यांदा हाक मारली नाही तर तो किंवा मी माझं नाव विसरुन जाउ अशी त्याला भिती वाटत असावी!
ही हाक, संबोधन मोठी मजेशीर गोष्ट आहे. कोणी, कोणत्या नावाने किंवा नाव न घेता हाक मारली अश्या गोष्टी काय काय सुचवुन जातात नाही? मग ते `अहो! ऐकलं का?' असो, नटसम्राटांचं `सरकार' असो की नातीनं आजोबांना बोलावलेलं `ए विनायक आबा' असो. प्रत्येकाची वेगळी खुमारी.
तशी बाळाची पहिली ट्यॅंह्यॅं - ही सुद्धा हाकच नाही का, 'अरे कोणी आहे का इकडे?' पासुन 'मला भुक लागलीय आणि तुम्ही लक्ष पण देत नाही!' सगळी बाळं आपल्या आईला आपल्या हाकेला ओ द्यायला अगदी `कंडीशन' करुन टाकतात. मला आठवतं माझी मुलगी तान्ही होती तेंव्हा, कोणत्याही बाळाच्या रडण्याचा आवाज आला की माझी डावी मांडी हलायला लागायची बाळाला थोपटायला घेतल्यासारखी! सोसायटीत खालुन 'आई" अशी हाक आली की सगळ्याजणी खिडकीशी जमा होतात की नाही?
कोणत्या नावाने हाक मारली जाते आणि आवाजाचा पोत काय आहे यावरुनच पुढच्या संभाषणाचं सुतोवाच असतं. 'नंदु ग!' म्हणजे ..'ये ग राणी खाउ देउ का?' आणि 'नं - दि - नी' म्हणजे `मुकाट्याने अभ्यासाला बसतेस का घालु दोन धपाटे?' काय श्रुतीचित्र उभं राहिलं की नाही कानात?
जाणकार नव-यांना म्हणे, `अहो ऐकलं का' किंवा 'मी काय म्हणते,' एवढ्यावरुनच आपल्या खिश्याला पडणा-या भोकाच्या आकारमानाचा बरोबर अंदाज येतो. अर्थात त्यासाठी बारा चौदा वर्षाची तपश्चर्या लागते.
काही हाका बिन नावाच्या असतात. `विशेष' खिडकीखालुन रस्त्याने सायकल ने जाताना घातलेली शीळ काय आणि उन्हाळ्यात आमराईतुन येणारी कोकीळाची शीळ काय भाव एकच नाही का?
त्याही पलीकडे काही हाका बिन-आवाजी असतात. थेट आत्म्याला भिडणा-या. काही वेडे, सर्व संकेत, सर्व शिष्टसंमत शहाणपण झुगारुन देउन या हाकांना ओ देतात आणि इतिहास घडतो.
हा लेखन खटाटोप तरी काय आतल्या अस्वस्थ उर्मींना दिलेली ओ च असते.
आणि हो तुमच्या हाकांचीही आम्ही वाट बघतो बरं, कधी कधी आळशीपणामुळे ओ द्यायला उशीर होतो खरा पण ...
पुकारो हमे नाम लेकर पुकारो,
हमे तुमसे अपनी खबर मिल रही है।