तीन संदर्भ

सप्टेंबरचे दिवस. कुळाचाराचे, उपासा-मोदकांचे. आणि शिवाय बुचाच्या फुलांचे. माझ्या अंगणात दोन बुचाची झाडे आहेत. पावसाचा भर ओसरल्यावर थंडीची किनार असलेली हवा पडते. आसमंतात सुगीचा सुगावा लागायला सुरवात होते. खरंतर शब्दात नाही सांगत येणार तो हवेचा तरतरीतपणा - crispness. अश्यावेळी माझी नजर बुचाच्या झाडांकडे असते. अरे, यांना अजुन कशी जाग आली नाही? इतर वर्षभर 'उंच झाडे' अश्या सामान्य कुळातले बुचबाबा या दिवसात संगीत होतात. एके दिवशी अचानक एखाद्या फांदीवर पांढ-या लांब कळ्यांचं झुम्बर दिसु लागतं आणि पाहता पाहता एवढी थोरली झाडं अलवार भासु लागतात.
बहुतेक वेळा कोप-यावरचा बुचोबा पहिला नंबर लावतो आणि लॉ कॉलेज रोड वरचा बुच समुदाय पिछाडी सांभाळतो. रात्री त्या रस्त्याने परतताना परिमळ तुम्हाला कवेत घेतो. सहज नजर वर जाते. वरचे वृक्ष मजेत डोलतात, आम्ही पण आहोत म्हटलं! घरातही तो सुगंध हलका पसरतो. मला 'जाणिवश्रीमंत' करतो.
गेल्या वर्षभरात या झाडाशी साहित्यिक आप्तसंबंध जुळला. विद्द्युलेखा अकलुजकरांचं भाषावेध हे शब्द व्याकरण भाषा याबद्दल लिहिलेल्या स्फुटांचं एक छान पुस्तक आहे. त्यात त्यांनी इंदिरांच्या गर्भरेशिममधिल एका कवितेतल्या बुचाच्या फुलाच्या उल्लेखाचा संदर्भ दिला (आहे की नाही संदर्भाचा संदर्भ! pointer to pointer) नंतर विद्द्युतना सुनिता देशपांडेंनी बुचाचे आणखी एक नाव सांगितले 'गगनजाई'. इंदिराबाईंनीही पुढ्च्या अवृत्तीत आपल्या कवितेत बदल केला. परत एकदा शांता शेळके यांच्या पुस्तकात या फुलांचा उल्लेख आला. त्यांनी नाव सांगितले गगनमोगरा. असा हा तीन संदर्भांनी अधोरेखित झालेला गंधवृक्ष या वर्षी आधिक सुगंधित भासतो आहे.

हे लिखाण करुन संध्याकाळच्या स्वैपाकाला लागले. भरुन आलेले आभाळ कोसळु लागले होते. तेवढ्यात लेक घरी आली. चिंब भिजलेली. तिला ओरडायला मी श्वास घेतला तेव्हढ्यात तिने पाठीमागचा हात पुढे केला. हातात तिने वेचलेल्या बुचाच्या फुलांचा गुच्छ! 'तुला आवडतात ना? म्हणुन आणायला गेले होते!' ...

and ladies and gentlemen, my cup runneth over.

Comments

Abhijit Bathe said…
'जाणिवश्रीमंत' - sahee!
Anonymous said…
Manjiri,
Buchachya phulanchi athvan karoon dilyabaddal dhanyavaad. I love them too .. ithe Seattle madhe buchache zaad lavta yeil ka ha shodh maza chalu hota. I found that it is also know as the Cork Tree, Millengtonia Hortensis, and it is a native of Myanmar .. ajoon climate compatability research chalu aahe.
Btw, Blog sahi aahe, loved it!
Nandan said…
Chhaan. जाणिवश्रीमंत vishesh aavaDale.
Anonymous said…
तरल व सुंदर...
Gayatri said…
ट्यूलिपचा 'घरव्याकुळ' आणि तुझा 'जाणीवश्रीमंत'.भावसमृद्ध शब्द! Let thy chalice flow over forever :)
Manjiri said…
अभिजित, स्मिता, नंदन, मुकुल, गायत्री,
धन्यवाद!
स्मिता, मला वाटतं बुचाचं झाड ह cork tree चा सरळ अनुवाद आहे.

गायत्री, Amen to your words!
Vishal K said…
छान आहे लेख. मनापासून आवडला.
Anonymous said…
लहानपणी शाळेत सायकलवरुन जाताना, सकाळी सकाळी सिंहगड रस्त्यावर (आनंद नगर जवळ) ही झाडं होती. तिथून पूढे गेल्यावर मागून त्यांचा सुगंध पाठलाग करायचा. एकदम आठवण करुन दिलीस त्याची, मंजिरी. रस्ता रुंदिकरणामध्ये ती राहीली नसतील आता.

खूपंच छान लिहीतेस. खूप दिवसांपासून मराठीत लिहावे असे वाटत होते. तूझे लिखाण वाचून गाडीला धक्का स्टार्ट मिळाला. आमच्या होणा-या मुलीबद्दल english मध्ये लिहीतंच होतो (http://family.green-mile.org).

पण मराठीचा गोडवा काही औरंच. धन्यवाद.
Anonymous said…
Hi Manjiri,

This was amazing..after long time I read some lucid Marathi writing.

Keep it up!!

Ha blog kharach sahi ahe..
Manjiri said…
नीरज, विशाल,
धन्यवाद!

रणजीत,
अभिनंदन! येणा-या नंदिनीबद्द्ल (या शब्दाचा अर्थ आनंद देणारी आणि मुलगी असा दोन्ही आहे. किती चपखल नाही?) आणि नविन मराठी लेखनासाठीही!
mast ch!

oghawata likhan ahe..chan asha dhundit lihilya sarkha watata..punyat khup sarya aathwani dadalya ahet mazya..aaj halkech tya war aalya..tya baddal dhanywad..

Popular posts from this blog

पुस्तकांच्या आठवणी

बागेश्री १

हाक