अय्या बाई तुम्ही?

काल भाजीवालीसमोर घासाघीस करताना, शेजारी उभ्या असलेल्या बाईंकडे बघितले तर त्य मोठे कुंकु लावलेल्या हस-या बाई ओळखीच्या वाटल्या. एकदम ओळख पटली की या विज्ञानमंचच्या कुलकर्णी बाई. मी लगेच 'स्कर्ट-ब्लाउज, दोन वेण्या' मोड मध्ये गेले. आणि म्हणाले, "अय्या बाई तुम्ही!"
बाईंना अश्या बावळटपणाची बरीच सवय असावी. त्यांनी ओळख विचारली, गप्पा मारल्या. त्यांच्या बरोबर आलेली त्यांची नात चुळबुळ करायला लागली तसे बोलणे आवरते घेत आम्ही आपापल्या मार्गाला लागलो.
पण या आजी - बाई मला पटेचनात. नातीची समजुत काढणा-या आजी आणि माझ्या बाई यात मला दुवाच सापडेना. खरं तर गोरेगावच्या मराठी शाळेत शिकल्याननंतर माझ्याही आयुष्याने वळणं घेतली होती की.
मन चटकन शाळेत धावलं, तो पेल्टोफोरमचा पिवळा सडा पडलेला तपकिरी रस्ता. भलं थोरलं आवार, बैठी शाळा, आणि त्यावर अम्मल गाजवणा-या आमच्या सगळ्या शिक्षिका. त्यांनी खरच आम्हाला घडवलं, नियमाबाहेर जाउन पुस्तकं दिली, विषयांची गोडी लावली.
माझ्या केळकर बाईंमुळे शास्त्र विषयाची गोडी लागली. त्या कायम वर्गात तास सुरु असताना पुस्तक उघडलं की रागवायच्या आणि उत्तर आलं नाही की घरी पुस्तक उघडलं नाही म्हणुन रागवायच्या! प्रभु सरांचा आदरयुक्त धाक असायचा.
माझ्या सगळ्यात लाडक्या बाई होत्या आम्हाला मराठी आणि इतिहास शिकवणा-या असनीकर बाई. त्यांच्यामुळे मला 'कविता करता येतील' अशी आशा निर्माण झाली. त्यांनी मला वक्तृत्वाचं कोचिंग दिलं. स्पर्धांना पाठवलं. जिंकुन आल्यावर 'वाटलं नव्ह्तं गं' असं कौतुक केलं! खुप काही शिकवलं.
एकदा शिकवण्याच्या ओघात, त्यांनी आपल्या मुलाचे उदाहरण दिले, कसा तो सुट्टीभर नुसता गोट्या खेळला. त्याने तांब्याभर गोट्या जमवल्या. एकदा बाईंचे ऐकले नाही म्हणुन त्यांनी चिडुन त्या सगळ्या गोट्या विहिरीत फेकुन दिल्या. आणि त्या मुलाने शांतपणे परत गोट्या जमवायला सुरवात केली!
असनीकर बाईंनी तो प्रसंग सांगितला आणि मी दचकले, म्हणजे बाईंना 'बाई' म्हणुन नसलेलं आयुष्य असतं. त्यांना मुलं असतात हे लक्षातच आलं नव्हतं माझ्या. शेजारी बसलेल्या वैशालीच्या चेह-यावर असनीकर बाई 'आई' म्हणुन लाभलेल्या मुलाबद्द्ल अपार कणव दाटली होती. पलिकडचा निकम तांब्याभर गोट्या खेळत होता.
आपल्याला असलेली एखाद्या माणसाची ऒळख, त्याच्या आठवणी फोटोंसारख्या असतात. द्विमीत - टु डायमेन्शनल.
फोटोतल्या मालतीची कुठे मालीआज्जी होते? आणि हाताची घडी घालुन बसलेल्या नंद्याला कुठे ग्रीन पीस ऑस्कर मिळतं?

Comments

Raina said…
मंजिरी,

सुरेख लिहीलय !
आपली संपूर्ण अनुदिनी आवडली ..
7:12 PM
Sumedha said…
वा, छानच आहे नोंद! असं होतं खरं, आठणीतली माणसं अगदी थिजून राहतात कधी कधी काळाच्या चौकटीत!
10:24 PM
Manjiri said…
Raina, सुमेधा, आभार!
10:32 AM
Unknown said…
wah..!!
khupach mast lihila ahes...me 10th madhe astana ikada teacher chya ghari gelo hoto...tanche te life baghun kasala wegla watlaa...tya nehmichya teacher watlyach nahit..!!
very nice topic..!
11:10 PM
Anonymous said…
Manjiri,

He hi chhan lihile ahe tumhi..Agdi asech kahi anubhav ale ahet mala..Pan tumhi tumchya shabdad agdi nemkya shbdat mandalet!

Khupach chhan..asach liha.
12:22 AM
arti said…
manjiri chan lihites tu....sagale lekh aawadale...pan ya lekhala aawrjun pratisad dyawasa watla karan...tu a.b.goregaonkar shalechi aahes ka? prabhu sir vagaire mhantal aahes mhanun ...ekdum vatla
4:27 PM
Manjiri said…
Hi Arti,

Thanks for the comments!
Ho barobar Olakhales! Mi ABGES chi vidyarthini ahe. Tu hotis ABGES madhye?

-Manjiri
7:43 PM
Post a Comment

Popular posts from this blog

पुस्तकांच्या आठवणी

रात्रंदिन वाचनाचा ध्यास असण्याच्या आणि तेवढा वेळ असण्याच्या काळात, मिळेल तिथुन, आणि मिळेल तशी पुस्तके वाचुन काढली. त्या वाचनवेडात पार बुडुन गेले ते आता बाहेर यायचं काही लक्षण नाही. या प्रवासात पुस्तके ही साथीदार होती. आमच्या घरात कुठलेही कपाट उघडले की दृष्टीस पडायचे ते पुस्तकांचे मनोरे. अशा सगळ्या साहित्यसहवासात, काही पुस्तकांनी माझ्या मनात आपले स्थान बनवले. ध्यानात घ्या या आठवणी 'पुस्तक' या वस्तुच्या आहेत. त्यातल्या साहित्याचा त्यात भाग आहेच पण ती पुस्तके, केवळ वस्तु म्हणुनही मला भावली, लक्षात राहिली. तर वाचनावर मनापासुन प्रेम असलं तरी वाचनाचा एक प्रकार तसा नावडताच. तो म्हणजे पाठ्यपुस्तकं. त्यांच्यावर प्रेम करणं अवघडच! आवडती पुस्तकं सुद्धा 'रॅपिड रीडींग' ला आली तर 'संदर्भासहित स्पष्ट'पणे नावडती होतात! एवढं असुन एक पुस्तक मला खुप आवडलं होतं. मला तिसरीत असलेलं इतिहासाचं पुस्तक. मला आठवतं त्याप्रमाणे त्या पुस्तकाचं नाव 'थोरांची चरित्रे' असं होतं (चु.भु. द्या. घ्या.) मोठं सुरेख पुस्तक होतं ते! मस्टर रंगाच्या मॅट मुखपृष्टावर, स्वातंत्र लढ्यातील नेत्यांची प...
Read more

हाक

'व्यवस्थापकीय' पदवी मिळवुन व्यावसायिक जगात वावरणा-यांची एक जमात असते. म्हणजे 'एम बी ए' माणसं हो! ते एक विशिष्ठ परिभाषा वापरतात आणि ती सतत बदलतात. काही दिवसापुर्वी 'Facilitatorअसेल तर आता तो 'Enabler' झालेला असतो. तर अश्या मंडळींची तुमच्याशी बोलण्याची ढब असते. प्रत्येक वाक्यच्या सुरवातीला ते तुम्हाला संबोधतात. 'मंजिरी Let us first aim for the low lying fruit मंजिरी,and then we can see what is the common synergy मंजिरी' जणु काही संभाषणात इतक्यांदा हाक मारली नाही तर तो किंवा मी माझं नाव विसरुन जाउ अशी त्याला भिती वाटत असावी! ही हाक, संबोधन मोठी मजेशीर गोष्ट आहे. कोणी, कोणत्या नावाने किंवा नाव न घेता हाक मारली अश्या गोष्टी काय काय सुचवुन जातात नाही? मग ते `अहो! ऐकलं का?' असो, नटसम्राटांचं `सरकार' असो की नातीनं आजोबांना बोलावलेलं `ए विनायक आबा' असो. प्रत्येकाची वेगळी खुमारी. तशी बाळाची पहिली ट्यॅंह्यॅं - ही सुद्धा हाकच नाही का, 'अरे कोणी आहे का इकडे?' पासुन 'मला भुक लागलीय आणि तुम्ही लक्ष पण देत नाही!' सगळी बाळं आपल्या आईला आपल...
Read more

वर्गीकरण

जगात दोन प्रकारची माणसे असतात, एक, ज्यांना सतत थंडी वाजते आणि दुस-या ज्या बर्फ़ात स्लीवलेस ब्लाउज घालुन विहरतात! जगात दोन प्रकारची माणसे असतात, एक ज्यांना पु.ल. आवडतात, आणि दुसरे ज्यांना वाचता येत नाही! जगात दोन प्रकारची माणसे असतात, एक ज्यांना नाचता येतं आणि दुसरे जे विसर्जन- वरातीच्या पुढे हात वर करुन अंगविक्षेप करतात! जगात तीन प्रकारची पण माणसे असतात, एक ज्यांना मोजता येतं आणि दुसरे ज्यांना मोजता येत नाही! जगात दोन प्रकारची माणसे असतात, एक जी 'बोअर' करतात, आणि दुसरी जी 'बोअर' होतात! तुम्ही?
Read more